Vođa Voxa, Santiago Abascal, koji služi kao predsjednik saveza Patriots for Europe, glasno podržava Izrael od napada Hamasa sedmog oktobra uokvirujući svoju solidarnost unutar šire kampanje protiv “radikalnog islama”.

Početkom februara izraelski premijer Benjamin Netanyahu i njegova stranka Likud postali su posmatrači u savezu Patriots for Europe – evropskom savezu krajnje desničarskih nacionalističkih i populističkih stranaka. Ovaj potez dolazi usred šireg pomaka izraelske vlade prema uspostavljanju veza s krajnje desničarskim evropskim strankama koje je Izrael dugo bojkotovao zbog njihove historije antisemitizma i povezanosti sa neonacistima.

To postavlja pitanja o promjeni stava Izraela prema grupama poput austrijske Stranke slobode, članice bloka Patriots, koju je osnovao bivši general SS-a, te njemačke stranke Alternativa za Njemačku (AfD), koja je na prošlomjesečnim saveznim izborima postala druga najveća stranka u zemlji, nadmašivši vladajuće Socijaldemokrate.

AfD ima duboke korijene u neonacističkoj kulturi, a njemačka jevrejska zajednica opisuje je kao stranku s “očito antisemitskom ideologijom”. Stranka slobode opisana je kao “antisemitska do srži”. Savez Patriots for Europe uključuje stranke poput Fidesza, mađarskog premijera Viktora Orbána, Nacionalnog okupljanja Marine Le Pen u Francuskoj, Stranke za slobodu Geerta Wildersa u Nizozemskoj i španskog Voxa, između ostalih. Na njihovoj inauguralnoj konferenciji u Madridu prošlog mjeseca, čelnici saveza “srdačno” su dočekali Likud kao promatrača, navodeći “zajedničke vrijednosti”, piše list Haaretz u svom istraživanju.

Status posmatrača znači da Likud nema pravo glasa, ali može sarađivati s savezom na zajedničkim prioritetima, uključujući “borbu protiv političkog islama i terorizma koji on potiče” te napore za suzbijanje “ilegalne masovne migracije u Evropu”, prema riječima Haralda Vilimskog, rođenog u Beču, šefa delegacije Stranke slobode u Evropskom parlamentu i ključne figure Patriotsa.

Ulazak Likuda u Patriots efektivno prekida njegovo članstvo u Grupaciji evropskih konzervativaca i reformista, prethodnom vodećem desničarskom savezu Evropske unije. Ta grupa uključuje stranku Braća Italije talijanske premijerke Giorgie Meloni, poljsku stranku Pravo i pravda, Švedske demokrate i Savez za uniju Rumuna. Manja grupa „Evropa suverenih nacija“, koja uključuje AfD, upotpunjuje evropski populistički blok.

Likud se prvbiotno pridružio Grupaciji evropskih konzervativaca i reformista 2016. godine – kada je to bio vodeći desničarski savez EU-a – pod vodstvom Elija Vereda Hazana, tadašnjeg direktora vanjskih poslova Likuda, a sada izraelskog ambasadora u Singapuru. Orbánova stranka napustila je Evropske konzervativce prošle godine nakon što im se pridružio Savez za uniju Rumuna, navodeći “ekstremni anti-mađarski stav” te stranke. Taj potez doveo je do formiranja Patriotsa prošlog juna.

Likud je u Madridu predstavljao Ariel Bulshtein, savjetnik Netanyahua i trenutni šef odjela za vanjske poslove Likuda. Novinar i advokat, često objavljuje članke u Israel Hayomu, uključujući nedavni intervju s Geertom Wildersom. Unatoč prelasku Likuda u Patriots, Bulshtein i dalje održava veze s drugim krajnje desničarskim Evropljanima. Samo 10 dana prije konferencije u Madridu, prisustvovao je konferenciji Evropskih konzervativaca u Bruxellesu pod nazivom “Učinimo Evropu ponovno velikom”.

Na konferenciji u Bruxellesu, Bulshtein je oštro kritizirao “glupu” EU, optužujući je da koristi novac poreznih obveznika za podršku “barbarskim ideologijama koje bi nas sve htjele vidjeti obješenima”, misleći na palestinske organizacije. Upozorio je da bi palestinsko dijete moglo “postati šehid možda u Bruxellesu – jer su vaša vrata otvorena”, dodavši da je “džihadizam” prodro na američke univerzitete Columbia i Harvard uz finansiranje EU-a. “Zapad nije ‘slijedeći’ – to se događa sada. Samo zajedničkim stajanjem uz konzervativne snage u Izraelu možemo prevladati”, rekao je svojoj krajnje desničarskoj publici.

Početkom februara, nekoliko dana prije konferencije Patriotsa u Madridu, predsjednik Knesseta Amir Ohana (Likud) i Yossi Dagan, istaknuti vođa naseljenika i visoki aktivista Likuda, ugostili su evropske parlamentarce iz Patriotsa – sve članove španske krajnje desničarske stranke Vox. Obraćajući se svojim španskim gostima, Ohana je izjavio: “Sada je vrijeme da vratimo Evropi veličinu i borimo se uz nju.” Delegacija se takođe sastala s ministrima Likuda Chiklijem, Avijem Dichterom i Miri Regev.

Vođa Voxa, Santiago Abascal, koji služi kao predsjednik saveza Patriots for Europe, glasno podržava Izrael od napada Hamasa sedmog oktobra uokvirujući svoju solidarnost unutar šire kampanje protiv “radikalnog islama”.

Na konferenciji u Madridu eskalirao je svoju retoriku, osudivši ono što je opisao kao “globalnu diktaturu” nametnutu od strane Ujedinjenih naroda i Međunarodnog krivičnog suda – pitanje od posebne važnosti za Izrael i Netanyahua, za kim je taj sud izdao naloga za hapšenje.

Ovo zatopljavanje veza kulminiralo je kada je izraelski ministar vanjskih poslova Gideon Sa’ar, koji se nedavno vratio u Likud, najavio da će Izrael formalno uspostaviti odnose sa Švedskim demokratama, Nacionalnim okupljanjem Le Pen i Voxom. Švedske demokrate osnovane su 1988. od strane članova švedskih neonacističkih i skinhead pokreta, dok je Vox dopustio negatorima Holokausta da se kandidiraju za dužnosti u njegovo ime. Le Pen je radila na preoblikovanju Nacionalnog fronta – ekstremističke stranke koju je naslijedila od svog oca koji je negirao Holokaust – u umjerenije Nacionalno okupljanje.

Kako Izrael produbljuje svoje veze s nacionalističkim evropskim strankama, njegov službeni stav prema austrijske Stranke slobode i njemačkom AfD-u ostaje namjerno dvosmislen. Sa’ar je rekao da Izrael “ne želi dati legitimitet strankama koje osnažuju neonacističke elemente”, dodavši da će voditi “dijalog s vođama jevrejske zajednice o toj temi”.

Međutim, naglasio je da Izrael procjenjuje svaku stranku pojedinačno. “Ocjenjujemo njihov stav prema Izraelu i njihovu podršku Izraelu. Također pregledavamo njihov položaj prema antisemitizmu, negiranju Holokausta i drugim sličnim stvarima. Neke od tih stranaka imaju problematične korijene, ali mi se fokusiramo na njihove današnje postupke: Jesu li osudili ili zabranili članovima stranke antisemitske izjave? To je značajan pokazatelj.”

Glasnogovornik ministra vanjskih poslova Sa’ara nije odgovorio na pitanje jesu li otvoreni razgovori Netanyahuova savjetnika Bulshteina sa Strankom slobode u suprotnosti s dugogodišnjom politikom Izraela o bojkotu te stranke. Likud također nije želio komentirati svoj stav o formalnim vezama sa Strankom slobode i AfD-om, niti je li Netanyahu odobrio odluku svoje stranke da se pridruži Patriotsima.

U međuvremenu, Chikli, koji se pozicionirao kao neslužbeni upravitelj portfelja za angažman s krajnjom desnicom u vladi, signalizirao je svoj interes za uspostavljanje odnosa s AfD-om. Izjavio je da je čelnica stranke, Alice Weidel, “laka za povezivanje”, opisujući njezin svjetonazor kao predstavljanje “zdravog liberalnog patriotizma, odgovornih imigracijskih politika i jasnog pogleda na opasnosti radikalnog islama”.

Orbán je prethodno priznao da je AfD isključen iz Patriotsa zbog veta Le Pen. Međutim, uoči njemačkih izbora, Orbán je ugostio Weidel u Budimpešti. Izjavio je da “AfD predstavlja budućnost” i da bi trebao biti uključen u sljedeću njemačku koaliciju, efektivno pozivajući na kraj bojkota te stranke.

Za austrijsku Stranku slobode, ulazak Likuda u Patriots bio je dugo traženi pečat legitimiteta od jevrejske države i njenog premijera. Citirajući Netanyahua, čelnik stranke Herbert Kickl napisao je da taj potez pokazuje da “mit o međunarodnoj izolaciji” koji okružuje njegovu stranku “propada”. Dodao je: “Svjesni smo da ova saradnja ne odgovara nekima”, upotpunivši svoju izjavu emotikonom koji namiguje.

Osnovana 1955. od strane bivšeg generala SS-a, Stranka slobode kombinira neoliberalne ekonomske politike s kulturnim konzervativizmom i tvrdokornim nacionalizmom. Pod Kicklovim vodstvom zagovarala je “remigraciju” stranaca, protivila se vojnoj pomoći Ukrajini i odupirala sankcijama Rusiji. Tokom svoje izborne kampanje Kickl se pozicionirao kao “Volkskanzler” ili “narodni kancelar” – izraz korišten u nacističkoj propagandi za opisivanje Hitlera. Izrael je dugo tretirao Stranku slobode kao političkog izopćenika. Kada je stranka ušla u austrijsku vladajuću koaliciju 2000. godine, Izrael je povukao svog ambasadora iz Beča i degradirao diplomatske odnose.

Međutim, između 2014. i 2016., Likud je vršio pritisak na Netanyahua i Ministarstvo vanjskih poslova da formalizira odnose s tom strankom. Direktor vanjskih poslova Likuda, Vered Hazan, čak je pozvao tadašnjeg čelnika Heinza-Christiana Strachea u Izrael. Godine 2017., kada je Stranka slobode ušla u koaliciju Sebastiana Kurza, Netanyahu je objavio da će Izrael bojkotirati austrijske krajnje desničarske ministre. Ipak, nekoliko mjeseci kasnije, zvaničnik Likuda Yehudah Glick sastao se s čelnicima stranke u Beču.

Jevrejska zajednica u Austriji ostaje čvrsta u svom odbijanju stranke. Prošlog mjeseca njen predsjednik Oskar Deutsch rekao je: “Možda bismo trebali početi pakirati kofere”, reagirajući na mandat stranke za formiranje koalicije. (Kicklovi napori da formira vladu kasnije su propali.)

Iako stranku nije označio kao “nacističku stranku”, Deutsch je rekao da “među vodstvom i zvaničnicima stranke ima mnogo nacističkih simpatizera”. Nakon propasti koalicijskih pregovora između stranke i austrijske desne sredine, nazvao je taj razvoj “velikim olakšanjem”.

Kako bi zapečatila partnerstvo između Izraela i krajnje desničarskih evropskih stranaka koje je nekoć bojkotirao, Chikli će krajem mjeseca biti domaćin Međunarodne konferencije o borbi protiv antisemitizma u Jeruzalemu. Jedini politički djelatnici iz Evrope koji će govoriti na konferenciji bit će iz krajnje desnice, uglavnom članovi Patriots for Europe.

Među pozvanima je i Milorad Dodik, bjegunac od bh. pravosuđa i predsjednik entiteta Republika Srpska. (op.ur.)

Glavni govornik bit će predsjednik Nacionalnog okupljanja Francuske Jordan Bardella. Le Penova nećakinja, europarlamentarka Marion Maréchal, koja otvoreno vjeruje u teoriju zavjere o Velikoj zamjeni, također će biti prisutna. Ovo će biti prvi put da su članovi francuskih krajnje desničarskih stranaka pozvani u Izrael od strane tamošnje vlade.

Među ostalim govornicima nalaze se političar Voxa Hermann Tertsch, potpredsjednik Patriots for Europe i Charlie Weimers iz Švedskih demokrata, potpredsjednik Grupacije evropskih konzervativaca i reformista. Učestvovat će i predstavnici Orbánove i Wildersove stranke.

Prisutnost članova krajnje desničarskih evropskih stranaka navela je njemačkog komesara za antisemitizam, Felixa Kleina, da otkaže svoje prethodno najavljeno učešće. Glavni govornik Bernard-Henri Lévy također se povukao nakon što je saznao da će Bardella biti prisutan.

Konferencija, na kojoj će uz Netanyahua govoriti i izraelski predsjednik Isaac Herzog, obuhvatit će teme poput “Protivizraelske pristranosti u međunarodnim institucijama”, “Antisemitizam u Palestinskoj upravi i Muslimanskom bratstvu”, “Dvostruki standardi, od fronta do ICC-a”, “Radikalni islamski antisemitizam”, “Negiranje, od Holokausta do sedmog oktobra” i “Kada progresivizam postane neprijateljski: Antisemitizam u akademskom diskursu”.

Na dnevnom redu konferencije nema izričitog spominjanja desničarskog antisemitizma ili neonacističkog nasilja nad Jevrejima.