Nacističko bombardovanje Sarajeva 12. i 13. aprila 1941. godine jedan je od najmračnijih trenutaka u historiji grada, ali i događaj koji je danas gotovo zaboravljen

Luftwaffe je tih aprilskih dana nemilosrdno zasipao Kraljevinu Jugoslaviju bombama pa je i Sarajevo pretrpjelo razorne napade koji su odnijeli desetke života i uništili dijelove grada. Iako su ovi zločini obilježili početak Drugog svjetskog rata na ovim prostorima, danas u Sarajevu ne postoji spomenik ili ploča koja bi podsjećala na stotinjak građana ubijenih u ta dva dana.

Nakon izlaska Kraljevine Jugoslavije iz Trojnog pakta 27. marta 1941. godne, Hitler je izdao Direktivu 25, naređujući invaziju i uništenje Jugoslavije. Poseban naglasak stavljen je na Beograd, ali i drugi gradovi, uključujući Sarajevo, postali su mete.

Prvi zračni napad na područje Sarajeva dogodio se šestog aprila, kada je X zračni korpus Luftwaffea u 7:30 sati bacio 33 tone bombi na aerodrom Rajlovac – 88 bombi od 250 kg i 220 od 50 kg. Ovaj napad, uz pratnju 15 lovaca, uništio je objekte Jugoslovenskog kraljevskog ratnog zrakoplovstva. No, pravo razaranje grada uslijedilo je sedam dana kasnije.

Dana 12. i 13. aprila nacistički avioni vratili su se iznad Sarajeva, ovog puta ciljajući civilne objekte. Neselektivno bombardovanje pogodilo je stambene četvrti, a tone eksploziva srušile su kuće i zgrade diljem grada. Tačan broj i vrsta bombi ostali su nepoznati, no X zračni korpus, s 168 aviona uključujući četiri bombarderske grupe, bio je glavni izvršitelj. U izvještajima njemačke komande naznačeni su vojni ciljevi, ali stvarnost na terenu pokazala je drugačije – civili su platili najveću cijenu.

Bombe su padale po ulicama poput Šenoine, Masarikove, Skenderije, Jakubovića bašče i Pionirske. Prva bomba 12. aprila pogodila je zgrade pošte i suda, a zatim Mrakušu i Šerbedžijinu radionu (danas Ulica Branilaca Sarajeva). Slijedećeg dana avioni su cijeli dan nadlijetali grad, bez plana sipajući bombe i mitraljirajući. Veliki park postao je grobnica kad je bomba uništila sklonište, dok su na Bendbaši građani stradali tražeći zaklon. Procjenjuje se da je oko 90 Sarajlija poginulo, iako precizni podaci nisu sačuvani. Prva žrtva, Fehim Hadžović, poginuo je bježeći iz pošte na Mrakuši.

Među pogođenima bila je i porodica Mustafe Denišlića, prvog muslimanskog ginekologa koji je diplomirao u Beču. Bomba mu je srušila kuću, ubivši suprugu Zulejhu-hanumu i kćeri Hajriju i Adilu, gimnazijalke. Najstarija kći Emira, studentica medicine u Beču, preživjela je, ali tragedija je slomila Denišlića. Unatoč fizičkoj snazi, osmog septembra 1941. iznenada je preminuo od srčanog udara.

Oštećenja su bila ogromna: Željeznička stanica, hotel “Zagreb”, zgrade suda i pošte, škola na Vratniku, naselje Medrese, područje oko Alipašine džamije, Bjelave i Bistrik – svi su osjetili razorni udar. Na Vratniku je bomba prepolovila osnovnu školu, gdje su bili smješteni vojnici. Prema Seidu Mustafi Traljiću, istraživaču historije tog naselja, napad je bio greška – Nijemci su vjerovali da se tamo skriva kralj Petar s gardom, iako je on bio u obližnjoj školi Saburina, na putu prema Palama. U naselju Medrese poginulo je petnaestak ljudi, a na Hridu, Bendbaši i u Velikom parku stradali su brojni građani.

Nakon dva dana užasa, sarajevska omladina organizirala se da pomogne preživjelima, traga za stradalima i čisti ruševine. Ironijom sudbine, na čelu štaba bio je Mustafa Denišlić, koji je upravo izgubio svoju porodicu. Mladi su tražili hranu po gradu i izvlačili zatrpane iz podruma. Njemačka je, pak, nastavila napade pa je 16. motorizovana divizija stigla u Sarajevo 15. aprila, zarobivši dijelove jugoslovenske komande i prihvativši kapitulaciju bosanskih snaga. Bezuslovna predaja potpisana je 17. aprila, čime je označen kraj otpora.

Istog tog 13. aprila, dok su bombe padale na Sarajevo, Banju Luku, Jajce i Zenicu, jugoslovenska vlada i generalštab bježali su iz Beograda. Na Palama su 13. aprila održali posljednju sjednicu prije odlaska u Nikšić i Atenu, ostavljajući zemlju u rukama okupatora. Sarajevo, s tadašnjih 80.000 stanovnika, palo je pod njemačku vlast, a Wehrmacht je preuzeo kontrolu na životom grada.