Dodjelom Nobelove nagrade za mir 2025. godine, Norveški Nobelov odbor prepoznao je njen „neumorni rad na promovisanju demokratskih prava naroda Venezuele i borbu za pravednu i mirnu tranziciju iz diktature u demokratiju“. Time je María Corina Machado postala prva Venecuelanka u historiji koja je dobila ovu prestižnu nagradu, i jedna od rijetkih žena iz Latinske Amerike koje su je ikada osvojile
Norveški Nobelov odbor, petočlano tijelo koje imenuje parlament, odabralo je dobitnicu Nobelove nagrade za mir. Dodijelio ju je venecuelanskoj opozicionoj liderki Maríi Corini Machado. Odbor ju je izabrao „zbog njenog neumornog rada na promociji demokratskih prava naroda Venecuele i njene borbe za postizanje pravedne i mirne tranzicije iz diktature u demokratiju.“
María Corina Machado Parisca (rođena sedmog oktobra 1967. u Caracasu) jedna je od najistaknutijih opozicionih političarki u savremenoj historiji Latinske Amerike i simbol otpora autoritarnom režimu Nicolása Madura u Venecueli. Ova inženjerka, aktivistica i osnivačica pokreta Vente Venezuela već dvije decenije vodi borbu za demokratiju, ljudska prava i slobodne izbore u zemlji koja je pod dugogodišnjom vlašću socijalističkog režima zapala u političku i ekonomsku katastrofu.
Machado potječe iz ugledne porodice; diplomirala je industrijsko inženjerstvo na Katoličkom univerzitetu Andrés Bello, a dodatno se obrazovala na Yaleu. U politiku ulazi početkom 2000-ih kao suosnivačica nevladine organizacije Súmate, koja je imala ključnu ulogu u organizaciji referenduma 2004. godine o opozivu tadašnjeg predsjednika Huga Cháveza. Upravo tada stiče popularnost, ali i neprijateljstvo režima koji je pokušavao ugušiti svaki oblik opozicije.
Godine 2010. izabrana je za poslanicu u Nacionalnoj skupštini Venecuele, gdje se otvoreno suprotstavljala Chávezovim politikama. U martu 2014. oduzet joj je mandat nakon što je javno kritikovala vladu pred Organizacijom američkih država (OAS), optužujući je za masovna kršenja ljudskih prava i političku represiju. Od tada je više puta bila meta prijetnji, policijskog nadzora i pokušaja hapšenja.
Machado je i osnivačica liberalnog političkog pokreta Vente Venezuela, koji zagovara tržišne reforme, privatno vlasništvo i potpuni prekid s autoritarnim naslijeđem chavizma. Tokom posljednjih godina postala je vodeća figura demokratske opozicije i bila favoritkinja na predsjedničkim izborima 2024. godine. Međutim, režim Nicolása Madura zabranio joj je kandidaturu, pod izgovorom „administrativnih nepravilnosti“, što su međunarodne organizacije ocijenile kao političku represiju.
Uprkos zabranama, progonima i konstantnom riziku, Machado je ostala u zemlji i nastavila mobilizirati građane protiv režima. Njena smjelost i dosljednost u borbi za slobodu, kao i pozivi na miran i demokratski otpor, učinili su je međunarodnim simbolom borbe protiv diktature.
Dodjelom Nobelove nagrade za mir 2025. godine, Norveški Nobelov odbor prepoznao je njen „neumorni rad na promovisanju demokratskih prava naroda Venezuele i borbu za pravednu i mirnu tranziciju iz diktature u demokratiju“. Time je María Corina Machado postala prva Venecuelanka u historiji koja je dobila ovu prestižnu nagradu, i jedna od rijetkih žena iz Latinske Amerike koje su je ikada osvojile.
Od 1901. godine Norveški Nobelov odbor je institucija odgovorna za imenovanje osobe za koju smatra da ispunjava kriterije koje je postavio osnivač nagrade. Nobelove želje, izričito navedene u njegovoj oporuci, određuju ključne elemente koji se traže u profilu najzaslužnijeg kandidata: „[…] osoba koja je najviše ili na najbolji način doprinijela zbližavanju naroda, ukidanju ili smanjenju stalnih vojski te uspostavi i promociji mirovnih kongresa.“
Nobelova nagrada za mir, posljednja od pet nagrada koje je Alfred Nobel definisao u svojoj oporuci, uz one za medicinu ili fiziologiju, fiziku, hemiju i književnost, dodijeljena je na godišnjicu Nobelove smrti, 10. oktobra, nakon što su tokom sedmice već objavljeni dobitnici ostalih nagrada.
Godine 2024. nagradu je dobila Nihon Hidankyo, japanska nacionalna organizacija preživjelih žrtava atomskih bombi u Hirošimi i Nagasakiju, poznatih kao hibakuša, „za njihove napore u postizanju svijeta bez nuklearnog oružja i za svjedočanstva kojima dokazuju da se nuklearno oružje nikada više ne smije upotrijebiti“, kako je tada izjavio predsjednik odbora Jorgen Watne Frydnes.
IZVOR: Agencije, arhiv, El Pais FOTOGRAFIJA; El Pais
