Popis gostiju je poput galerije evropske populističke desnice: Jordan Bardella, predsjednik francuskog Nacionalnog okupljanja; Marion Maréchal, članica Evropskog parlamenta, unuka Jean-Mariea Le Pena koji je negirao Holokaust; Hermann Tertsch iz španske desničarske stranke Vox; Charlie Weimers iz Švedskih demokrata; te Milorad Dodik, desničar u nastajanju

U Jerusalemu će se danas i sutra održati Međunarodna konferencija o suzbijanju antisemitizma, inicijativa koju predvodi izraelski ministar za dijasporu Amichai Chikli. Zamišljena kao odgovor na zabrinjavajući porast antisemitizma nakon masakra kojeg su počinili pripadnici Hamasa sedmog oktobra 2023. godine, konferencija je trebala okupiti stručnjake, političare i jevrejske vođe.

No, sve se pretvorilo u kontroverzu i sukob izraelskih organizatora sa jevrejskim zajednicama u dijaspori, u središtu rasprave nalazi se Chiklijeva odluka da pozove niz evropskih političara krajnje desnice – uključujući i Milorada Dodika, predsjednika bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska, bjegunca od bh. pravosuđa čije problematične interpretacije historije i motivi dolaska izazivaju široku osudu i masovno otkazivanje učešća planiranih sudionika.

Popis gostiju je poput galerije evropske populističke desnice: Jordan Bardella, predsjednik francuskog Nacionalnog okupljanja; Marion Maréchal, članica Evropskog parlamenta, unuka Jean-Mariea Le Pena koji je negirao Holokaust; Hermann Tertsch iz španske desničarske stranke Vox; Charlie Weimers iz Švedskih demokrata; te Milorad Dodik, desničar u nastajanju, poznat po negiranju Genocida u Srebrenici.

Milorad Dodik je sinoć stigao u Izrael, na Međunarodni aerodrom Ben Gurion u Tel Avivu. Kako tvrde neki bh. mediji, on je otputovao avionom Vlade Republike Srpske, a poletio je iz Beograda kako bi učestvovao na međunarodnoj konferenciji.

Zbog svega toga brojni su učesnici otkazali dolazak na konferenciju, gnušajući se onih koji su pozvani. Britanski glavni rabin Sir Ephraim Mirvis, izvršni direktor ADL-a Jonathan Greenblatt, francuski filozof Bernard-Henri Lévy, njemački komesar za antisemitizam Felix Klein i drugi – otkazali su učestvovanje, nespremni dijeliti pozornicu s takvim gostima.

Evropski jevrejski kongres (EJC), predvođen dr. Arielom Muzicantom, potpuno se povukao, a Muzicant je izrekao oštru osudu: “Ova Chiklijeva konferencija veliki je problem za jevrejske zajednice u Evropi. Šteti jevrejskom postojanju u dijaspori. Kao da nas članovi izraelske vlade ubadaju u leđa.” Njegove riječi, objavljene u The Jerusalem Postu i ponovljene na saslušanju u Knessetu, odražavaju duboki osjećaj izdaje među evropskim Jevrejima, koji u Dodiku i njemu sličnima vide odjeke ideologija protiv kojih se bore desetljećima.

Podrška ovih desničarskih vođa Izraelu općenito se smatra proračunatom, potragom za takozvanim “košer pečatom” koji bi im poboljšao ugled. Dodik, naprimjer, izaziva kontroverze svojim revizionističkim stavovima o ratnim zločinima u Bosni, što uznemiruje jevrejske zajednice u i van Izraela osjetljive na opasnosti negiranja historije.

Nacionalno okupljanje ima dugu historiju negiranja Holokausta dok je ta stranka bila pod Jean-Marieom Le Penom što njegova unuka nikada nije u potpunosti odbacila. Volker Beck upozorava da se desničarske stranke, čiji zvaničnici učestvuju na konferenciji, često protive jevrejskim praksama poput ritualnog klanja i obrezivanja, što, kako kaže, „otkriva krhkost njihove proizraelske fasade“.

Izrael je izbjegavao evropsku krajnju desnicu, no nedavna odobrenja za dolazak zvaničnika Nacionalnog okupljanja, Voxa, Švedskih demokrata i figura kakav je Dodik odražavaju promjenu politike nakon sedmog oktobra. Te odluke, tvrde predstavnici jevrejske dijaspore, bile su prenagljene i lišene konsultacija s vođama dijaspore koji svakodnevno žive s utjecajem ovih stranaka.

Ministarstvo za dijasporu, predvođeno glavnim direktorom Avijem Cohen-Scalijem, brani konferenciju kao široki skup, a ne izlog krajnje desnice. Cohen-Scali inzistira da su pozivi obuhvatali cijeli politički spektar, uključujući vladajuće stranke u Francuskoj i Velikoj Britaniji, te da su gosti poput Dodika ili Jonathana Bardelle zaslužili mjesto podržavajući Izrael nakon sedmog oktobra.

Izraelski predsjednik Isaac Herzog, prvobitno predviđen za domaćina prve večeri, povukao se, distancirajući se od glavnog programa. Bivši čelnik ADL-a Abe Foxman osudio je uključivanje “autoritarno neofašističkih” figura poput Dodika, tvrdeći da to skreće fokus s antisemitizma na sudionike, slabeći Izraelsku dvostruku dužnost da štiti svoje građane i globalno jevrejstvo.

Konačno, Muzicant i Beck upozorili su i na strateške rizike: Dodikova proruska orijentacija, koju dijele i drugi pozvani, usklađena je sa ruskim saveznicima u Teheranu što se u Izraelu smatra prijetnjom nacionalnoj sigurnosti.