Za Aleksandra Vučića, projekat ima i geopolitičku vrijednost. Srbija je jedina zemlja u Evropi koja nije uvela sankcije Rusiji, a istovremeno formalno teži članstvu u Evropskoj uniji. Vučić koristi saradnju s Moskvom i Pekingom kako bi održao političku ravnotežu između Istoka i Zapada, dok se u zemlji suočava s studentskim protestima protiv korupcije i pritiscima EU zbog zastoja u demokratizaciji.
Srbija je ponovo na mapi ruske “diplomatije vakcina”. Vlada u Beogradu objavila je da će biti prva zemlja u Evropi koja će testirati novi ruski preparat protiv tumora, vakcinu nazvanu Enteromix, koja, prema tvrdnjama iz Moskve, “uništava do 80 posto tumorske mase”.
Sporazum su direktno postigli predsjednici Vladimir Putin i Aleksandar Vučić, uz plan da se prve doze proizvedu u srbijanskom Institutu Torlak, a da ispitivanja obuhvate pacijente iz cijele Evrope. Prema najavama, Srbija bi već 2026. mogla početi s primjenom ovog tretmana.
Ovaj potez podsjeća na period pandemije kada su Beograd i Moskva zajednički promovirali ruski Sputnik V, tada prikazan kao revolucionarni lijek protiv COVID-a. Projekat se, međutim, pokazao kao neuspješan: planirana evropska proizvodnja nikada nije zaživjela, a Srbija je višak doza preprodala afričkim zemljama. Sada, dvije godine nakon rata u Ukrajini, Kremlj pokušava povratiti izgubljeni uticaj, ovoga puta kroz “antitumorsku vakcinu”.
Stručnjaci, međutim, pozivaju na krajnji oprez. Enteromix nije klasična vakcina koja sprječava nastanak raka, nego terapija koja koristi četiri oslabljena virusa za napad na već postojeće tumore. Klinička ispitivanja započela su tek u junu na 48 dobrovoljaca, a dosadašnji rezultati predstavljeni su na Ekonomskom forumu u Sankt Peterburgu, političkom događaju, a ne naučnom kongresu.
Onkolozi upozoravaju da trenutno ne postoji “čarobno rješenje” koje bi zamijenilo hirurgiju, zračenje i kemoterapiju.
Za mnoge posmatrače, ruska objava je prije svega propagandni potez. Putin je lično primio izvještaj o rezultatima od Veronike Skvortsove, bivše ministarke zdravstva, predstavljajući projekt kao simbol ruske naučne nadmoći i humanitarnog doprinosa svijetu. Time Kremlj nastavlja tradiciju “meke moći” kroz medicinske inicijative, sada s Beogradom kao glavnim evropskim partnerom.
Za Aleksandra Vučića, projekat ima i geopolitičku vrijednost. Srbija je jedina zemlja u Evropi koja nije uvela sankcije Rusiji, a istovremeno formalno teži članstvu u Evropskoj uniji. Vučić koristi saradnju s Moskvom i Pekingom kako bi održao političku ravnotežu između Istoka i Zapada, dok se u zemlji suočava s studentskim protestima protiv korupcije i pritiscima EU zbog zastoja u demokratizaciji.
Tu je i energetska zavisnost. Srpska naftna kompanija NIS pod američkim je sankcijama jer je u ruskom vlasništvu, dok zemlja u potpunosti ovisi o ruskom gasu. Evropska odluka da do 2028. prekine uvoz energenata iz Rusije mogla bi izazvati ozbiljnu krizu, s obzirom da srpski gas dolazi preko Balkan Streama, koji prolazi kroz Bugarsku i Mađarsku. Beograd je već upozorio na “katastrofu” ako dotok bude prekinut.
Vučić zato nastavlja učvršćivati veze s Putinom, kroz gas, političku podršku, pa sada i “vakcinu protiv raka”. Projekat Enteromix tako postaje simbol šire strategije: održati ruski uticaj u srcu Balkana, prikazati Srbiju kao most između civilizacija i, istovremeno, kao zemlju spremnu da rizikuje, naučno, politički i moralno, samo da bi ostala ruski vazal.
IZVOR: Corriere dela Serra
