Na izborima je učestvovalo 15 stranaka i koalicija, s nekoliko hiljada kandidata. U biračke spiskove bilo je upisano 3.033.921 građana, od čega 100.000 privremeno zaposlenih u inostranstvu. Odaziv je bio izuzetno visok – 77,83%.

Prvi višestranački izbori u Socijalističkoj Republici Bosni i Hercegovini, održani 18. novembra 1990. godine, predstavljaju jedan od najznačajnijih političkih događaja u modernoj historiji zemlje i praktično prijelomni historijski trenutak. Bili su to prvi slobodni izbori nakon Drugog svjetskog rata, ali i posljednji održani u okviru jugoslavenskog ustavnog poretka. Njihovi rezultati odredili su političku arhitekturu Bosne i Hercegovine u periodu raspada Jugoslavije, a kasnije i u godinama rata.

Bosna i Hercegovina je višestranačke izbore organizirala u talasu demokratskih transformacija koji je zahvatio cijelu Istočnu Evropu krajem 1980-ih i početkom 1990-ih. Pad Berlinskog zida, demontaža socijalističkih režima i slabljenje sovjetskog utjecaja otvorili su prostor za formiranje višestranačja u republikama bivše Jugoslavije.

Prve su glasale Hrvatska i Slovenija, koje su u proljeće 1990. organizirale prve demokratske izbore nakon pola stoljeća jednopartijskog sistema. U Hrvatskoj je HDZ Franje Tuđmana uvjerljivo pobijedio u dva izborna kruga održana 22. aprila i 6. maja 1990.

Srbija i Crna Gora, posljednje dvije republike koje su se odlučile na višestranačke izbore, održale su ih 9. decembra 1990. godine. Iako su formalno bile uvedene višestranačne liste, pobjedu su odnijele reformirane komunističke strukture – u Srbiji Socijalistička partija Srbije Slobodana Miloševića, a u Crnoj Gori Savez komunista-reformista.

U tom regionalnom političkom mozaiku, izbori u BiH bili su duboko uvjetovani i unutrašnjim i vanjskim procesima transformacije – od urušavanja jugoslavenske zajednice do intenziviranja nacionalnih politika širom regije.

Krajem 1980-ih Jugoslaviju je potresala višedimenzionalna kriza: ekonomska, politička, nacionalna i društvena. Bosna i Hercegovina kao njezina najviše mješovita republička jedinica snažno je osjetila sve te turbulencije.

Savez komunista BiH bio je duboko poljuljan nizom političkih i ekonomskih afera, kao i sve snažnijim kritikama unutar društva. Diskusije o legalizaciji političkih stranaka na nacionalnoj osnovi polarizirale su javnost: jedni su upozoravali na opasnost buđenja nacionalizama, dok su drugi u tome vidjeli jedini način artikuliranja političkih interesa.

Izborni mehanizam dodatno je potvrdio etnički karakter političkog predstavljanja. Za Skupštinu su se birali poslanici prema nacionalnom ključu, dok je Predsjedništvo BiH formirano po formuli 2+2+2+1 – po dva člana iz svakog konstitutivnog naroda i jedan iz reda ostalih.

Drugim riječima, etnička pripadnost bila je formalno propisana kao osnova političkog legitimiteta. Time su demokratski izbori, umjesto građanskog, dobili izrazito nacionalni karakter.

Na izborima je učestvovalo 15 stranaka i koalicija, sa nekoliko hiljada kandidata. U biračke spiskove bilo je upisano 3.033.921 građana, od čega 100.000 privremeno zaposlenih u inostranstvu. Odaziv je bio izuzetno visok – 77,83%.

Birači su istovremeno birali: Predsjedništvo SR BiH (7 članova), Skupštinu SR BiH – dva doma, te općinske skupštine i Skupštinu Grada Sarajeva.

Pobjedu su odnijele tri nacionalne stranke: SDA – Stranka demokratske akcije, SDS – Srpska demokratska stranka, HDZ BiH – Hrvatska demokratska zajednica BiH, u zbiru osvojivši 84% mandata u republičkom parlamentu, 75% mandata u općinskim skupštinama i 60,83% mandata u Skupštini grada Sarajeva.

U Predsjedništvo su izabrani: Fikret Abdić, Alija Izetbegović, Biljana Plavšić, Nikola Koljević, Stjepan Kljujić, Franjo Boras i Ejup Ganić.

Ovim rezultatima formirana je tronacionalna struktura vlasti u kojoj su SDA, SDS i HDZ uspostavile cjelokupnu vertikalu – od općinskog nivoa do Republike. Predsjednik Republike postao je Alija Izetbegović, predsjednik Skupštine Momčilo Krajišnik (SDS), a predsjednik Vlade Jure Pelivan (HDZ).

Brojne analize ukazale su da su izbori 1990. u BiH u velikoj mjeri bili izbori „protiv“, a ne izbori „za“ – odnosno glasanje kojim su birači nastojali spriječiti pobjedu partija drugih nacionalnih grupa. Time su izbori na određeni način predstavljali „nacionalni popis stanovništva“, pri čemu su glasači prvenstveno birali etnički identitet, a tek sekundarno političke programe.

Iako je formirana koaliciona vlast, brzo su izbile nesuglasice oko ključnih političkih pitanja. Bosna i Hercegovina se u trenutku izbora već nalazila unutar procesa raspada Jugoslavije, a pregovori šest republičkih predsjedništava o budućnosti zemlje nisu davali nikakve rezultate.

Nacionalne politike, već ojačane izbornim legitimitetom, počele su se razilaziti u stavovima o ustavnom uređenju, položaju republike i odnosima s Beogradom i Zagrebom.

Nepunih godinu dana nakon izbora Srbija (odnosno ono što je tada još bilo ostalo od Jugoslavije) izvršila je oružanu agresiju na Sloveniju i Hrvatsku, a u proljeće 1992. godine započeo je rat protiv Bosne velikih razmjera – razaranje zemlje, etničko čišćenje i genocid nad bošnjačkim narodom.