Na današnji dan 1941. godine počela je do tada najduža opsada u modernoj historiji. Kasnije je duža bila jedino opsada glavnog grada Bosne i Hercegovine.
Opsada Lenjingrada tokom Drugog svjetskog rata ostala je upisana kao jedno od najmračnijih poglavlja 20. stoljeća. Od 8. septembra 1941. do 27. januara 1944. njemačke i finske snage držale su grad u obruču dugih 872 dana, potpuno odsječen od vanjskog svijeta. Grad je bio opkoljen, a sve komunikacijske i željezničke linije bile su presječene.
Usljed blokade, glad, hladnoća, bolesti i stalno granatiranje odnijeli su ogroman broj života. Samo u 1942. godini u Lenjingradu je umrlo 650.000 ljudi, većinom od gladi. Preživljavanje je bilo moguće zahvaljujući tzv. „Putu života“ preko zaleđenog jezera Ladoga, kojim su povremeno dopremane minimalne količine hrane i evakuirani najslabiji – djeca, stariji i bolesni. Procjenjuje se da je tokom opsade ukupno stradalo više od milion civila.
Ipak, ono što se u drugoj polovini 20. stoljeća činilo nezamislivim ponovilo se na Balkanu. Opsada Sarajeva (1992–1996) postala je najduža opsada jednog glavnog grada u modernoj historiji – trajala je 1.425 dana, znatno duže od Lenjingrada. Grad je bio izložen konstantnoj vatri sa brda i položaja oko njega, gdje su se nalazile snage Vojske Republike srpske.
Prema podacima, tokom opsade Sarajeva ubijeno je preko 11.500 ljudi, među njima 1.601 dijete. Svakodnevni život obilježavala je opskrba vodom iz improviziranih izvora, čekanje u redovima pod snajperskom vatrom i stalna prijetnja granatama. Na grad je u prosjeku dnevno padalo oko 330 granata, a rekordan broj – čak 3.777 granata u jednom danu – zabilježen je 22. jula 1993. godine.
Dok je Lenjingrad u Drugom svjetskom ratu simbolizirao otpor fašizmu i ljudsku sposobnost da preživi nezamislive uslove, Sarajevo je pedeset godina kasnije postalo simbol otpora velikosrpskoj zločinačkoj ideologiji i stradanja u srcu Evrope, u vremenu kada se vjerovalo da takva brutalnost više nije moguća.
Dvije opsade – različite epohe, ali slična patnja. I jedno i drugo iskustvo ostaje trajna opomena da civilno stanovništvo u ratovima najčešće postaje glavna meta, a gradovi – simboli otpora – plaćaju najtežu cijenu.
