Napetost se nastavila i na jugu Zapadne obale, gdje su izraelske snage u raciji u gradu Beit Ummar ubile dvoje palestinske djece.

Napad izraelskih doseljenika na džamiju Hajja Hamida u palestinskom selu Deir Istiya izazvao je val međunarodnih osuda i dodatno produbio zabrinutost zbog eskalacije nasilja na okupiranoj Zapadnoj obali. Džamija je zapaljena u ranim jutarnjim satima, a lokalni stanovnici potvrdili su da su zidovi išarani rasističkim i anti-palestinskim grafitima, dok su primjerci Kur’ana spaljeni u požaru.

Palestinsko Ministarstvo za vakufe i vjerska pitanja osudilo je napad kao “gnusan zločin” i upozorilo da je riječ o još jednom primjeru “barbarskog odnosa” Izraela prema muslimanskim i kršćanskim svetim mjestima na okupiranim teritorijama.

Ovaj incident događa se u trenutku pojačanog nasilja koje traje mjesecima, često u kontekstu berbe maslina. Prema podacima Ujedinjenih nacija, samo od 1. oktobra prijavljeno je najmanje 167 napada doseljenika povezanih s berbom maslina, a ove godine više od 1.500 ukupnih napada, najviše otkako UN vodi evidenciju. Više od 5.700 stabala maslina je uništeno, a više od 150 Palestinaca povrijeđeno.

Napetost se nastavila i na jugu Zapadne obale, gdje su izraelske snage u raciji u gradu Beit Ummar ubile dvoje palestinske djece, javlja agencija Wafa. Racija je dodatno raspirila bijes stanovnika i potvrdila rastući trend brutalnosti u izraelskim vojnim operacijama širom teritorije.

Iako izraelski političari i vojska gotovo nikada ne osuđuju napade doseljenika, ovog puta stigle su neuobičajeno oštre reakcije. Predsjednik Izraela Isaac Herzog napade je nazvao “šokantnim i ozbiljnim”, te pozvao nadležne da “odlučno djeluju”. Sličan ton zauzeli su i najviši vojni zvaničnici, uključujući generala Avi Blutha, koji je počinioce nazvao “anarhističkom frakcijom” koja ometa vojne operacije.

Pridružio im se i američki državni sekretar Marco Rubio – jedan od rijetkih članova Trumpove administracije koji je javno kritikovao nasilje doseljenika. Rubio je novinarima u Kanadi rekao da su napadi “opasni” i da prijete destabilizaciji Zapadne obale u trenutku kada Washington pokušava održati krhko primirje u Gazi.

G7 ministri vanjskih poslova u zajedničkoj izjavi izrazili su “najstrožu osudu ekstremističkog nasilja doseljenika”, naglasivši da takvi postupci “ugrožavaju sigurnost i stabilnost” te potkopavaju mogućnost rješenja zasnovanog na dvije države.

Rubio je upozorio da bi rast nasilja na Zapadnoj obali mogao ugroziti mirovni proces između u Gazi, ali je obećao da će SAD “učiniti sve da se to spriječi”. Zvaničnici u Washingtonu strahuju da bi unilateralne akcije doseljenika mogle izazvati domino-efekt koji bi gurnuo regiju natrag u otvoreni konflikt.

Prema Ministarstvu zdravstva u Gazi, izraelske snage nastavile su zračne i artiljerijske napade na Beit Lahiju, istočne dijelove grada Gaze i Khan Younis. Od početka primirja prošlog mjeseca, ubijeno je najmanje 260 Palestinaca, a ranjeno 632.

Ukupno, od 7. oktobra 2023. izraelska vojna ofanziva odnijela je živote više od 69.000 Palestinaca, dok je ranjeno preko 170.000. UN je rat u Gazi zvanično okarakterisao kao genocid.

Uprkos snažnim osudama, nasilje doseljenika se nastavlja. Na dan napada na džamiju, izraelski doseljenici buldožerima su počeli uspostavljati novu ilegalnu ispostavu naselja na brdu Jabal al-Najma u selu Qaryut. Međunarodno pravo izraelska naselja smatra nezakonitim, ali Izrael uporno ignorira međunarodne presude i rezolucije.

Paljenje džamije u Deir Istiyi još je jedan u nizu brutalnih napada koji pokazuju sistemski karakter nasilja nad Palestincima na Zapadnoj obali. Dok međunarodna zajednica pojačava pritisak, a čak i dio izraelskog političkog i vojnog vrha izražava zabrinutost, na terenu se nasilje ne smanjuje.

U trenutku kada se ulažu napori da se održi mirovni proces i spriječi širenje sukoba, ekstremistički napadi doseljenika i dalje prijete da potkopaju svaku nadu u stabilnost – i dodatno udalje mogućnost pravednog i trajnog mira.